Bộ Công an lý giải việc tăng gấp đôi mức phạt tiền với nhóm tội phạm về hàng giả, an toàn thực phẩm
Tại buổi họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước về 16 Luật, Pháp lệnh đã được Quốc hội và UBTVQH thông qua diễn ra sáng 3/7, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng đã thông tin về những điểm mới trong Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự.
Theo Thứ trưởng Lê Quốc Hùng, Luật này gồm 4 điều. Trong đó: Điều 1 sửa đổi, bổ sung 39 điều của Bộ luật Hình sự; Điều 2 sửa đổi, bổ sung một số quy định của các luật có liên quan như: Luật Thi hành án hình sự, Luật Đặc xá, Luật Phòng chống mua bán người, Luật Công an nhân dân; Điều 3 quy định hiệu lực thi hành; Điều 4 quy định điều khoản chuyển tiếp.
Một trong những điểm đáng chú ý là việc bỏ hình phạt tử hình đối với 8 tội danh, trong đó có tội tham ô tài sản và tội nhận hối lộ. Theo ông Hùng, nhằm bảo đảm thu hồi tài sản phạm tội và khuyến khích người phạm tội hợp tác, Luật quy định: "Người bị kết án tù chung thân về hai tội danh nêu trên chỉ được xem xét giảm thời hạn chấp hành án nếu đã chủ động nộp lại ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong quá trình điều tra, xử lý hoặc lập công lớn".
Ngoài ra, Luật cũng bổ sung quy định không thi hành án tử hình đối với người mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối tại Điều 40 của Bộ luật Hình sự.
Đặc biệt, Luật tăng gấp đôi mức phạt tiền với 24 tội danh, tập trung vào nhóm tội về hàng giả, môi trường, an toàn thực phẩm và tham nhũng.
Lý giải về quy định này, Thứ trưởng Lê Quốc Hùng cho biết: "Thực tiễn cho thấy các loại tội phạm trên thường thu lợi bất chính rất lớn từ hành vi phạm tội. Tuy nhiên, mức phạt tiền hiện hành còn thấp, chưa đủ sức răn đe, khiến nhiều đối tượng vẫn bất chấp vi phạm vì lợi nhuận, dẫn tới tình trạng 'nhờn luật'".
Việc tăng mức phạt tiền cũng được đánh giá là phù hợp với bối cảnh KT-XH hiện nay, có xét đến yếu tố trượt giá, thu nhập bình quân đầu người và mức lương cơ sở. Theo đó, mức lương cơ sở hiện tăng 2,04 lần, thu nhập bình quân đầu người tăng 2,02 lần so với năm 2015.
Cùng với đó, Luật cũng điều chỉnh tăng mức phạt tù tại 8 điều luật, chủ yếu trong nhóm tội về môi trường, ma túy, an toàn thực phẩm. Đây là những loại tội phạm đang có diễn biến phức tạp, gây bức xúc xã hội và hệ lụy nghiêm trọng, song mức hình phạt khởi điểm còn thấp, chưa tương xứng với mức độ nguy hiểm.
Luật có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, nhằm kịp thời tháo gỡ những vướng mắc trong thực tiễn thi hành án tử hình thời gian qua, đồng thời phù hợp với chỉ đạo giảm áp dụng hình phạt tử hình nhân dịp kỷ niệm 80 năm thành lập nước và bảo đảm sự thống nhất với các quy định pháp luật liên quan.